Truyện kể về nòng nọc – Phần cuối

Diồng Diêng chết và hóa thành chim khuyên 

Trong mỗi buổi sáng, cô gái Khỉ đến múc nước từ cây cối ở Diồng Dương. Không thể chờ được Jổng Jong, Diồng Dương tức giận với cô và nói:

“Ốc ạch tiếng kêu cải Khi,

Lớn cái Khỉ tựa khúc gỗ ngo,

Chó đuổi cần tiếng kêu cái Khỉ.”

Cô gái Khỉ nghĩ rằng Diồng Dương đang kêu nước vào bầu, vậy nên cô đập vỡ bầu nước, làm vỡ bầu nước của chính mình. Cô múc nước vào bầu khác, nhưng Diồng Dương lại nói:

“Ốc ạch tiếng kêu cải Khi,

Lớn cái Khỉ tựa khúc gỗ ngo,

Chó đuổi cần tiếng kêu cái Khỉ.”

Cô đập vỡ bầu tiếp theo, nhưng cũng vỡ bể. Cô thử lại và lại, nhưng cuối cùng, khi bầu nước đã hết, Diồng Dương nói và biến thành chim Khuyên. Chim bay đến nơi cụ đang sàng gạo và hót.

“Chích Jồng hơi chích chích Jong,

Jồng Kơ Jong bỏ hờn chúng tôi, hời Cụ,

Nơi cây cao lớn,

Nơi đề rậm rạp,

Nơi hương làm chòi,

Nơi đồi lộ ló,

Nơi sườn núi non,

Khỉ ăn xẻ chúng tôi, hỡi Cụ,

Công ăn lột chúng tôi, hỡi Cụ,

Chích chích Jồng, hỡi Chích Jong.”

Cụ vẫn đang sàng gạo, nghe lời chim Khuyên hót, sau đó Cụ trả lời và nói:

“Tôi không biết về các con cháu của các cô. Nếu cháu tôi đây, hãy nhảy xuống trong mẹt tôi này.”

Hai con chim Khuyên bay xuống, đậu trên mẹt sàng gạo của Cụ và nói:

“Thưa Cụ, nếu Jồng Jong không về hôm nay, không biết ngày mai, hãy nói hai đứa chúng tôi đã về nhà Cụ nhé.”

Cụ hỏi: “Jồng Jong ở đâu vậy?”

Diồng Dương trả lời: “Jồng Jong còn ở làng Khỉ, đang ở lại ăn uống với Khỉ. Hai đứa chúng tôi đang ở trên ngọn cây gần đầu giếng nước Khỉ.”

Cụ nói: “Tại sao họ lại bỏ bê các cô như vậy?”

Diồng Dương đáp: “Họ đã quen với cách sống đó rồi.”

Cụ nói tiếp: “Không phải thế đâu, để họ về rồi sẽ nói về sau, muốn ăn miếng tôi lại.”

Jồng Jong vẫn còn ở lại uống suốt ngày, không về. Một ngày kia, họ nhớ đến Cụ đã già và nhớ đến Diồng Dương. Sáng sớm hôm đó, họ về, mang theo sà-gạc và ná nỏ, cầm gùi nấp lừng khừng. Họ dâng mình đứng về, lộc cộc lộc cộc, khập khiễng tới chỗ cột voi. Hai con voi đang khóc, nước mắt còn lia lìa. Bọn Jồng Jong không hiểu, hỏi con voi nhưng con voi không muốn trả lời, tức giận với Jồng Jong. Nhìn lên cây, họ không thấy Diồng Dương nữa. “Ủa,” họ nói.

“Sao lại không thấy Diồng Dương đây nhỉ? Các cô đã đi đâu?” Cụ hỏi.

“Kẹt vậy, Jồng Jong bọn họ nói. Về thôi với người Cụ, lừng khừng lừng không. Cu con voi về thật lên. Nhưng lân nhân thẳng rằng tới trong nhà với.”

“Các cháu đầu về sao không đem vợ con đó hả?” Cụ tiếp tục hỏi.

“Thưa Cụ, Cụ hỏi đùa chúng tôi. Diồng Dương đã về với Cụ đó mà,” Jồng Jong trả lời.

“Ủa, khéo sao vợ các cháu lại có thể biết đường, mà có thể họ về với tôi? Tôi đâu thấy vợ con các cháu đó,” Cụ nói.

Jổng Jong xuống từ yên voi và nhìn chân đường thẳng từ sân nhà đến cửa đầu bếp, nổi cơm, váy áo, túi cói nhỏ lớn, mọi vấn đề khác lạ. “Hỏi càng hỏi, Cụ, càng đó, Cụ giấu,” Jổng Jong suy nghĩ.

Bất thình lình.

Ngày từng ngày, lồng long đi làm việc kiếm sống, kiếm ăn. Chiều về, thấy mọi thứ khác lạ, đan khăn kéo chỉ, các vấn đề mỗi ngày mỗi khác. “Ngô ngắn sao lại có tất cả các đồ này? Không thể làm sao được kẹt lồng,” Jổng Jong suy tư.

Sáng sớm mai, Jổng Jong nói với Cụ: “Thưa Cụ, rót cho chúng tôi cơm canh. Sáng nay chúng tôi đi làm việc, có lẽ chiều tí chúng tôi về. Nếu không kịp, tí nữa chúng tôi ngủ lại trong rẫy Cụ ạ, bởi vì quá nhiều việc và bận rộn, việc này nọ tí nữa.”

“Cụ trả lời: Ủa, tại sao không về đó hả?”

“Không phải chúng tôi không muốn về, nhưng mà còn kịp trời nắng đây vậy. Thích làm việc, thế nên chúng tôi yêu thích với rẫy lúa vậy một tí,” Jồng Jong trả lời.

“Thế các cháu không đem cơm đem gạo?” Cụ hỏi.

“Dạ, thưa Cụ. Xếp đặt luôn cơm gạo, muối lá ngọt đã giã vo bột gạo nhé,” Jồng Jong trả lời.

“Được rồi,” Cụ nói.

Diồng Dương vẫn đang nằm ẩn dưới tấm trần nhà, lắng nghe hết những gì Jồng Jong nói, rồi yên tâm tiếp tục đan dệt. Khi Jồng Jong đi tiếp, lộc cộc với sà-gạc, gùi nấp và lửa củi, họ đi như một nhóm trai trẻ sôi nổi. Diồng Dương thoát ra từ dưới tấm trần để tiếp tục công việc của mình, lau chùi, múc nước, và đan dệt. Jồng Jong đi nhanh, đến nửa đường, họ quay lại để ngó nhìn Diồng Dương. Sau đó, họ trở về và ẩn mình trong bụi lá, im lặng, đợi Diồng Dương xuất hiện. Nhưng Diồng Dương đã ra rồi.

Khi Diồng Dương đan dệt, Jồng Jong thấy họ đã chờ đợi quá lâu, nên họ bộc lộ ra. Đến chiều, khi bóng mặt trời dần buông, Diồng Dương bước ra khỏi ẩn nơi tóc, Jồng Jong nhìn thấy họ. Không còn cách nào để trốn tránh nữa, Diồng Dương và: 

 Jồng Jong biến thành chim Vành-khuyên

Sau khi Jồng Jong biến thành chim, Diồng Dương nói:

“Này Jồng Jong, nếu muốn cưới chúng tôi, bạn phải ngâm mình trong suối nước kia, bảy ngày bảy đêm, và tắm cùng bông hoa rừng bồ kết thơm tho, sau đó ăn uống và chơi với cô gái Khỉ mỗi đêm.”

Jồng Jong trả lời: “Nếu các cô muốn chúng tôi làm vậy, thì làm vậy thôi.”

Họ tiếp tục: “Vậy sao các cô trốn tránh chúng tôi suốt bao đêm? Sao các cô không dám lộ mặt?”

Diồng Dương đáp: “Nếu muốn cưới chúng tôi, các anh phải làm như vậy. Nếu không, thì đừng tìm cách tránh né.”

Jồng Jong tuân theo và ngâm mình trong suối nước bảy ngày bảy đêm. Sau đó, họ trở về và sống lại như trước, trở thành vợ chồng thật sự.

Bốn người vợ chồng đã biến thành chim Vành-khuyên, và cho đến ngày nay, con chim mái là Diồng Dương, được gọi là “chim Vành-khuyên đỏ hồng”, còn con chim trống, màu vàng rực rỡ, được biết đến là “chim Vành-khuyên mầu vàng vọt.”